Staż zawodowy

Staż zawodowy to jeden z podstawowych instrumentów aktywizacji osób krótko lub długotrwale bezrobotnych. Jest skierowany przede wszystkim do osób, które zakończyły edukację i szukają pierwszej pracy w zawodzie. Ale należy podkreślić, że o staż można ubiegać się w każdym momencie życia, nawet wiele lat po otrzymaniu dyplomu. Do takiej sytuacji dochodzi zazwyczaj, gdy myślimy o zmianie branży zawodowej. Miejscem koordynującym staże zawodowe może być Urząd Pracy. Staż z Urzędu Pracy jest ściśle kontrolowany przez odpowiednie organy i podlega odpowiednim przepisom, za których naruszenie grożą kary.

Oferty stażowe można znaleźć również na targach pracy lub w biurach karier prowadzonych przez szkoły i uczelnie oraz w internecie. Pracodawca ma prawo do przeprowadzenia wstępnej selekcji kandydatów, dlatego, odpowiadając na ogłoszenie o staż, warto skrupulatnie przygotować wszystkie dokumenty aplikacyjne. Celem stażu jest praktyczne przygotowanie do zawodu. Pracodawca nie oczekuje więc, że stażysta będzie posiadał wszystkie umiejętności niezbędne na danym stanowisku. W przypadku stażu kluczowe są zaangażowanie oraz chęć do nauki.

Staż zawodowy organizowany przez Urząd Pracy przysługuje:

– osobom bezrobotnym, które nie ukończyły 25. roku życia oraz osobom bezrobotnym przed ukończeniem 30. roku życia (jeżeli od dnia ukończenia nauki w szkole wyższej nie minęło 12 miesięcy),

– osobom długotrwale bezrobotnym,

– osobom bezrobotnym, które posiadają orzeczenie o niepełnosprawności,

– osobom bezrobotnym, które odbywały karę pozbawienia wolności i po wyjściu z zakładu karnego nie podjęły zatrudnienia,

– osobom bezrobotnym, które samotnie wychowują dziecko posiadające orzeczenie o niepełnosprawności,

– kobietom, które urodziły dziecko i nie podjęły zatrudnienia,

– osobom bezrobotnym, które ukończyły 50. rok życia,

– osobom bezrobotnym z wykształceniem niższym lub średnim, które nie posiadają doświadczenia zawodowego.

 

W celu odbycia stażu na warunkach wymienionych w ustawie, należy posiadać skierowanie wydawane przez Urząd Pracy. Skierowanie to można otrzymać po złożeniu stosownych dokumentów wymaganych przez Urząd Pracy takich jak dokument tożsamości, oświadczenie dotyczące miejsca zameldowania, świadectwa ukończenia szkoły, dyplomy, świadectwa z innych miejsc pracy. Chcąc rozpocząć staż w danej firmie, można zapytać, czy pracodawca oferuje taką możliwość i chce nawiązać współpracę z Urzędem Pracy.

W przypadku stażu organizowanego samodzielnie przez firmę skierowanie nie jest wymagane. Takiego stażu może podjąć się każda osoba bez względu na wiek, wykształcenie czy doświadczenie zawodowe. Z tej szansy korzystają przeważnie osoby młode, tuż po ukończeniu szkoły, które szukają sposobu na zdobycie doświadczenia w zawodzie.

Staż zawodowy, a absolwencki

Staż absolwencki to forma stażu zawodowego skierowana do osób, które uzyskały dyplom zakończenia nauki na uczelni wyższej, są zarejestrowane jako bezrobotne i nie ukończyły 30. roku życia. Staż koordynowany przez Urząd Pracy może trwać od 3 do 12 miesięcy. Pracodawca nie ma obowiązku zatrudnienia stażysty po zakończeniu odbywania stażu. Jeżeli jednak pracownik sprawdzi się na danym stanowisku, to pracodawca może zaoferować stażyście pracę na pełen etat lub część etatu. Stażysta może ubiegać się o drugi lub kolejny staż w tej samej firmie na innym stanowisku. Maksymalny, łączny czas odbywania stażu u jednego pracodawcy to 12 miesięcy. Należy jednak mieć na uwadze, że powinna wystąpić pomiędzy nimi przerwa wynosząca co najmniej rok. Osoba, która jest stażystą musi również pamiętać o tym, że może ona korzystać z takiej formy zdobywania uprawnień zawodowych i doświadczenia przez maksymalnie 24 miesiące.

 

Jak wygląda staż? 

Stażysta kierowany na staż przez Urząd Pracy, tak jak każdy pracownik, ma prawo do dwóch dni wolnych za każde 30 dni kalendarzowe stażu. W trakcie przyuczania się do zawodu jest objęty ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym i wypadkowym. Stażysta, który odbywa staż poza miejscem zamieszkania, ma także prawo do ubiegania się o zwrot kosztów dojazdu do miejsca wykonywania pracy. Zgodnie z prawem stażysta nie może pracować więcej niż 8 godzin dziennie. Suma godzin pracy w tygodniu nie może przekraczać 40. Staż odbywa się od poniedziałku do piątku z wyłączeniem niedzieli i świąt. Zazwyczaj nie odbywa się w godzinach nocnych, chyba że firma funkcjonuje w systemie zmianowym. Stażysta ma także przydzielonego opiekuna lub mentora. To osoba, która sprawuje opiekę nad stażystą i wdraża go w nowe obowiązki.

Czy stażysta otrzymuje wynagrodzenie?

Państwo w całości finansuje wynagrodzenie stażystów – za pomocą Funduszu Pracy lub środków unijnych. Wynagrodzenie stażysty odbywającego staż z Urzędu Pracy bywa nazywane stypendium. Stażyście przysługuje comiesięczne stypendium w wysokości 120% zasiłku dla bezrobotnych (art. 53 ustawy z dn. 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy).

Od czerwca 2022 r. zasiłek dla bezrobotnych wynosi 1304,10 zł – Obwieszczenie ministra rodziny i polityki społecznej z 10 maja 2022 r. (M. P. poz. 486). Ponadto staż finansowany ze środków unijnych jest zwolniony z niektórych składek, więc wynagrodzenie netto będzie nieco wyższe. Obecnie wynagrodzenie netto za staż z urzędu pracy wynosi tyle samo co wynagrodzenie brutto.

Stypendium jest przelewane na konto bankowe wskazane przez osobę podejmującą staż.

Ponadto staż z urzędu pracy wlicza się do:

– emerytury

– urlopu

– stażu pracy.

 

Staż organizowany samodzielnie przez przedsiębiorstwa wygląda nieco inaczej. Pracodawca nie ma obowiązku wypłacania stażyście wynagrodzenia.

W jakim celu odbywa się staż zawodowy? 

Staż daje możliwość zdobycia cennego doświadczenia zawodowego. Kandydat staje się bardziej konkurencyjny na rynku pracy. Po odbyciu stażu z Urzędu Pracy stażysta otrzymuje komplet dokumentów poświadczających pracę u danego pracodawcy na wskazanym stanowisku. Są to m.in. zaświadczenie o odbyciu stażu, opinia pracodawcy i sprawozdanie z przebiegu stażu. Bardzo często pracodawca oferuje stażyście podjęcie pracy na etacie.

Praktyka a staż

Staż bardzo często kojarzony jest z praktyką, a pojęcia te stosowane są zamiennie. Jest to błąd, ponieważ obie te formy różnią się od siebie:

– Praktyka dotyczy osób młodych i studentów w trakcie nauki lub zaraz po niej.

– Staż natomiast dotyczy osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy.

 

Obie formy łączy wspólny cel – czyli wspieranie w zdobywaniu umiejętności potrzebnych do wykonywania danego zawodu i wzbogacanie doświadczenia.

Jakie dokumenty musi dostarczyć stażysta?

Osoba odbywająca staż powinna być świadoma tego, jakich formalności powinna dopełnić, by nie złamać zasad odbywania stażu. Dwoma najważniejszymi w tej sytuacji dokumentami są lista obecności i sprawozdanie ze stażu.

Lista obecności jest niezbędna do potwierdzenia swojej obecności w miejscu odbywania stażu. Osoba będąca na stażu musi w odpowiednim terminie – zgodnym z zapisem w umowie – dostarczyć ją do Urzędu Pracy każdego miesiąca. Natomiast sprawozdanie ze stażu, wraz z resztą wymaganej dokumentacji, musi zostać przedstawione po jego zakończeniu. Opisane są tam konkretne zadania i czynności, jakimi zajmował się stażysta, by opanować pracę na danym stanowisku. Sprawozdanie ma na celu potwierdzenie wywiązania się opiekuna stażu oraz stażysty z programu, jaki został zawarty w umowie.

Jakie są korzyści z odbywania stażu?

Doświadczenie – podczas stażu masz możliwość zdobycia cennego i praktycznego przygotowania do wykonywania danego zawodu. Jest to czas na wykorzystanie zdobytej praktycznej wiedzy, np. podczas studiów w realnym środowisku pracy. Ponadto staż umożliwia wykazanie posiadanego doświadczenia w obszarze branżowym.

Zwiększenie szans na rynku pracy – doświadczenie zdobyte podczas odbywania stażu sprawia, że stajesz się bardziej atrakcyjnym kandydatem na dane stanowisko. Pracodawcy cenią osoby, które są aktywne i zdeterminowane, by rozwijać się i poszerzać swoją wiedzę.

Stypendium – stypendium w wysokości 140% zasiłku dla bezrobotnych przyznaje i wypłaca właściwy Powiatowy Urząd Pracy. Pozwala to stażyście nie tylko zdobywać umiejętności zawodowe, ale także zarabiać – ma on poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa w okresie stażu.

Jeśli pasjonuje cię dany obszar bądź chcesz zadbać o to, by być aktywnym na rynku pracy, staż może okazać się idealną i płatną formą zdobycia umiejętności i doświadczenia.

 

Bon stażowy a staż z urzędu pracy

W niektórych przypadkach stażyście przysługuje tzw. bon stażowy. Aby go zdobyć, trzeba mieć mniej niż 30 lat i przedstawić w urzędzie pracy firmę, która zobowiązała przyjąć na staż na okres 6 miesięcy, a następnie zatrudnić na kolejne pół roku po zakończeniu stażu.

W ramach bonu stażowego pracodawca otrzyma jednorazową premię w wysokości 1500 zł. Stażysta może liczyć na dodatkowe pokrycie kosztów badań lekarskich i psychologicznych oraz kosztów przejazdu z i do miejsca pracy (jeżeli siedziba firmy znajduje się poza jego miejscem zamieszkania). To drugie świadczenie jest wypłacane w formie ryczałtu — maksymalnie do 100 zł miesięcznie przez pół roku.

 

 

Czy można zrezygnować ze stażu z urzędu pracy?

Tak. Należy jednak wskazać urzędnikowi powód decyzji o zakończeniu stażu z urzędu pracy. Rezygnacja bez powodu pozbawia statusu bezrobotnego (oraz związanych z tym przywilejów) na 120, 180 lub 270 dni – w zależności od tego, który już raz złożona została rezygnacja.

Rezygnacja ze stażu z urzędu pracy bez konsekwencji jest możliwa w następujących przypadkach:

– kiedy otrzymasz inną pracę – wtedy wystarczy zrezygnować ze stażu i podpisać umowę z innym pracodawcą

– jeśli staż nie spełnia Twoich oczekiwań (np. zupełnie inny niż ustalony zakres obowiązków) – w takiej sytuacji można złożyć skargę na pracodawcę, a gdy PUP pozytywnie ją rozpatrzy, wrócisz na listę bezrobotnych

– gdy ciąża nie pozwala Ci na wykonywanie obowiązków służbowych – wtedy urząd pracy ma obowiązek zaproponować Ci inny staż. W przypadku ciąży kobieta na stażu z urzędu pracy nie ma jednak prawa do zasiłku macierzyńskiego.

 

Staż z urzędu pracy a urlop i zwolnienie lekarskie 

Stażyście jak najbardziej przysługuje urlop (chociaż nie jest to normalny urlop pracowniczy). Wymiar urlopu na stażu z urzędu pracy to 2 dni wolne za każde 30 dni kalendarzowych. Jest to urlop płatny, za który przysługuje Ci takie samo stypendium jak za normalny dzień pracy.

Ponadto osoby, które dostały się na staż z urzędu pracy, mogą pracować maksymalnie przez 8 godzin dziennie i mają gwarancję wolnych sobót i niedziel.

Można także korzystać zwolnienia lekarskiego. Należy wówczas zawiadomić zarówno pracodawcę, jak i powiatowy urząd pracy. Zawiadomienie urzędu powinno nastąpić w terminie maksymalnie 2 dni od daty wystawienia L4.