Szkolenia BHP – jak często powinny być przeprowadzane?

Do obowiązków każdego pracodawcy należy zapewnienie bezpieczeństwa oraz higieny warunków pracy swoim pracownikom, a przede wszystkim przeprowadzenie odpowiednich wstępnych i okresowych szkoleń z tego zakresu. Natomiast każdy pracownik, niezależnie od charakteru wykonywanej pracy, zobowiązany jest do bezwzględnego przestrzegania zasad BHP, aby w sposób bezpieczny wykonywać powierzone mu zadania.

Każdy pracodawca powinien zapewnić swoim pracownikom higieniczne i bezpieczne warunki wykonywania pracy. Kodeks pracy zobowiązuje pracodawców do przeprowadzania szkoleń dla pracowników w zakresie bhp – zarówno przed rozpoczęciem pracy jak i w trakcie zatrudnienia. Szkolenie BHP to warunek bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy. Lekceważenie obowiązku przeprowadzania szkoleń może wiązać się z karami finansowymi, jednak przede wszystkim wiąże się ze zwiększonym ryzykiem uszczerbku na zdrowiu i życiu pracowników.

Zwolnienie z obowiązku przeprowadzenia szkolenia bhp przed dopuszczeniem pracownika do pracy jest możliwe wyłącznie w przypadku podjęcia przez pracownika pracy na tym samym stanowisku, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.

Szkoleniom bhp podlegają wszyscy zatrudnieni, a także studenci w trakcie praktyk studenckich, uczniowie szkół zawodowych, zatrudnieni w celu przyuczenia do wykonywania konkretnej pracy.

Szkolenia odbywają się w czasie pracy oraz na koszt pracodawcy.

Szkolenia BHP możemy podzielić na dwa rodzaje szkoleń:

– szkolenia wstępne – Warunkiem dopuszczenia pracownika do pracy jest udział we wstępnym szkoleniu bhp, które składa się z dwóch części: instruktażu ogólnego i stanowiskowego.

Instruktaż ogólny pozwala zapoznać się z przepisami bhp określonymi przez Kodeks pracy oraz regulamin pracy obowiązujący u danego pracodawcy. Zapewnia także zapoznanie się z zasadami udzielania pierwszej pomocy.

Kto może przeprowadzić instruktaż ogólny?

• osoba wykonująca zadania służby bhp, zatrudniona u danego pracodawcy,
• wykwalifikowany pracownik służby bhp,
• pracodawca, jeśli sam wykonuje zadania służby bhp,
• pracownik zatrudniony u danego pracodawcy, którego wiedza i doświadczenie umożliwiają rzetelne przeprowadzenie instruktażu i który posiada aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia bhp.

Instruktaż stanowiskowy powinien być ściśle związany ze stanowiskiem pracy, jakie dany pracownik będzie zajmował. Umożliwia zapoznanie się ze środowiskiem pracy, sposobami bezpiecznego wykonywania pracy, możliwymi zagrożeniami wynikającymi z zajmowanego stanowiska oraz sposobami ochrony przed nimi. W przypadku wystąpienia istotnych zmian w obrębie danego stanowiska (np. wprowadzanie szkodliwych dla zdrowia substancji) pracownik powinien odbyć instruktaż stanowiskowy odpowiedni do zmienionych warunków pracy.

Kto może przeprowadzić instruktaż stanowiskowy?

• osoba nadzorująca pracę pracowników, wyznaczona przez pracodawcę,
• pracodawca.

W obydwu przypadkach osoby prowadzące instruktaż stanowiskowy powinny posiadać odpowiednie doświadczenie zawodowe oraz być przeszkolone w zakresie prowadzenia instruktażu stanowiskowego.

Instruktaż stanowiskowy powinien zakończyć się sprawdzeniem wiedzy i umiejętności w zakresie wykonywanej pracy zgodnie z zasadami bhp, co stanowi podstawę dopuszczenia szkolonego pracownika do pracy na danym stanowisku.

Szkolenie wstępne kończy się wypełnieniem karty szkolenia wstępnego w dziedzinie bhp, która następnie jest umieszczana w aktach osobowych pracownika. Wzór karty szkolenia wstępnego jest określony w załączniku nr 2 do Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 roku w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Odbycie instruktażu ogólnego i stanowiskowego musi zostać pisemnie potwierdzone przez pracownika.

– szkolenie okresowe – Szkolenie okresowe jest istotnym elementem wpływającym na bezpieczeństwo i higienę pracy. Szkoleniom okresowym podlegają: pracodawcy  i inne osoby kierujące pracownikami, szczególnie kierownicy, mistrzowie i brygadziści, pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych, pracownicy inżynieryjno-techniczni, projektanci, konstruktorzy maszyn i pozostałych; urządzeń technicznych, technolodzy i organizatorzy produkcji, pracownicy służby bhp oraz pozostałe osoby wykonujące zadania tej służby, pracownicy administracyjno-biurowi oraz pozostali wcześniej nieuwzględnieni, których praca wiąże się z narażaniem na szkodliwe dla zdrowia, uciążliwie lub niebezpieczne czynniki, a także osoby, których praca wiąże się z odpowiedzialnością w zakresie bhp.

Szkolenie okresowe powinno zakończyć się egzaminem, który sprawdza poziom przyswojenia informacji przekazywanych podczas szkolenia oraz umiejętności wykonywania i organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp. Egzamin przeprowadza osoba organizująca szkolenie. Pracownik, który odbędzie szkolenie okresowe otrzymuje zaświadczenie odbycia szkolenia, które przechowywane jest w aktach osobowych.

W sytuacji gdy pracodawca nie ma możliwości zorganizowania szkolenia okresowego         w godzinach pracy, czas szkolenia odbywającego się poza godzinami pracy należy uznać za czas pracy z prawem do wynagrodzenia i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, lub czasu wolnego.

Częstotliwość wykonywania szkoleń okresowych:

– osoby będące pracodawcami oraz inne osoby kierujące pracownikami: kierownicy, mistrzowie, brygadziści (nie rzadziej niż raz na 5 lat),

– pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych (nie rzadziej niż raz na 3 lata, a na stanowiskach, na których występują szczególnie duże zagrożenia dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników, nie rzadziej niż raz w roku),

– pracownicy inżynieryjno-techniczni, w tym projektanci, konstruktorzy maszyn i innych urządzeń technicznych, technolodzy i organizatorzy produkcji (nie rzadziej niż raz na 5 lat),

– pracownicy służby bhp i inne osoby wykonujące zadania tej służby (nie rzadziej niż raz na 5 lat),

– pracownicy administracyjno-biurowi i inni niewymienieni powyżej, których charakter pracy związane jest z narażeniem na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych albo z odpowiedzialnością w zakresie bhp (nie rzadziej niż raz na 6 lat),

– pracownicy administracyjno-biurowi zatrudnieni u pracodawców zakwalifikowanych do grupy działalności, dla których ustalono nie wyższą niż trzecią kategorię ryzyka (bez szkoleń okresowych).

Kto jest zwolniony ze szkolenia okresowego?

Zwolnieniu ze szkolenia okresowego podlega osoba, która spełni jeden z poniższych warunków:

– udział w tym okresie w szkoleniu okresowym wymaganym dla pracownika zatrudnionego na stanowisku, które należy do innej grupy stanowisk, pod warunkiem, że jego program, uwzględnia zakres tematyczny wymagany programem szkolenia okresowego, który obowiązuje na nowym stanowisku pracy.

– przedłożenie aktualnego zaświadczenia o odbyciu w tym okresie u innego pracodawcy wymaganego szkolenia okresowego,