Urlop rodzicielski

Urlop rodzicielski jest uprawnieniem rodzicielskim następującym po urlopie macierzyńskim. Nie jest on uprawnieniem obowiązkowym, nie trzeba z niego korzystać. Urlop rodzicielski przysługuje rodzicom, którzy podlegają ubezpieczeniu chorobowemu: są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę lub opłacają ubezpieczenie chorobowe. Prawo do urlopu rodzicielskiego przysługuje nie tylko matce, ale i ojcu dziecka. Urlop rodzicielski przysługuje także rodzicom adopcyjnym dziecka. Urlop rodzicielski można podzielić na części. Nie może być ich więcej niż 4, nie mogą być też krótsze niż 8 tygodni. Muszą też występować bezpośrednio jedna po drugiej. Zgodnie z Kodeksem pracy rodzice mogą wykorzystać urlop rodzicielski nie później niż do 6 roku życia dziecka. Reasumując – po narodzinach jednego dziecka można więc wykorzystać 52 tygodnie: 20 tygodni – urlopu macierzyńskiego                            i 32 tygodnie – urlopu rodzicielskiego.

Po wykorzystaniu urlopu rodzicielskiego pracownik wraca do pracy na dotychczas zajmowane stanowisko, a jeżeli to niemożliwe, na stanowisko równorzędne z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na inne stanowisko odpowiadające jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu.

Urlop rodzicielski – przez kogo może być wykorzystany?

Urlop rodzicielski może być wykorzystany:

– przez jednego z rodziców (32 tygodnie),

– na zmianę przez oboje rodziców (okres 32 tygodni należy podzielić między sobą).

– równocześnie przez oboje rodziców (okresy korzystania z urlopu przez matkę oraz ojca sumują się i nie mogą przekroczyć przy jednym dziecku 32 tygodni).

Urlop rodzicielski a macierzyński

Często pojęcia urlopu rodzicielskiego i macierzyńskiego są traktowane jak to samo pojęcie, co jest błędem.

Jaka jest różnica? Urlop macierzyński trwa 20 tygodni przy urodzenie jednego dziecka.                  W przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka okres urlopu ulega wydłużeniu (dwójka dzieci – 31 tygodni, trójka dzieci – 33 tygodnie, czwórka dzieci – 35 tygodni, piątka i więcej dzieci przy jednym porodzie – 37 tygodni).

Istnieje możliwość rezygnacji z urlopu macierzyńskiego, jednak dopiero po wykorzystaniu przez matkę po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu. Niewykorzystaną część urlopu może wykorzystać ojciec dziecka, jeżeli złoży odpowiedni wniosek do pracodawcy.

Urlop rodzicielski może trwać maksymalnie 32 tygodnie, a w przypadku większej liczby dzieci 34 tygodnie (jak już wspomniano, sumując wymiary tygodniowe, kobieta po urodzeniu dziecka może przebywać na płatnym urlopie 52 tygodnie).

Urlop rodzicielski – ile płatny?

Za urlop rodzicielski nie otrzymuje się wynagrodzenia. Przysługuje natomiast zasiłek macierzyński. Zasiłek macierzyński wypłacany jest co miesiąc przez ZUS. Urlop rodzicielski można łączyć z pracą u swojego pracodawcy, w wymiarze nieprzekraczającym połowy etatu. Wówczas wypłacany jest zasiłek i wynagrodzenie za pracę w proporcjach odpowiadających stosunkowi czasu pracy do urlopu.

Zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku za okres do:

– 6 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie oraz w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka,

– 8 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia przy jednym porodzie dwojga lub więcej dzieci oraz w przypadku równoczesnego przyjęcia na wychowanie dwojga lub więcej dzieci,

– 3 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku przyjęcia na wychowanie dziecka, w przypadku gdy ubezpieczony ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w minimalnym wymiarze wynoszącym 9 tygodni.

Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługujący po upływie powyższych okresów wynosi 60% podstawy wymiaru zasiłku. W sytuacji, gdy kobieta w ciągu 21 dni po porodzie złoży pisemny wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, zasiłek macierzyński będzie wynosił 80% podstawy wymiaru zasiłku przez cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.

Jak skorzystać z urlopu rodzicielskiego?

Aby skorzystać z urlopu rodzicielskiego należy wcześniej wykorzystać urlop macierzyński lub zakończyć pobieranie zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego. Konieczne jest złożenie do pracodawcy pisemnego wniosku o udzielenie takiego urlopu (nie później niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu).

Urlop rodzicielski dla ojca – ważne zmiany

W b.r. wejdą w życie zmiany w Kodeksie pracy wydłużające urlop rodzicielski. Dłużej będą się nim mogli cieszyć ojcowie – którym będzie przysługiwało dodatkowo 8 tygodni na opiekę nad dzieckiem.  Powyższe zmiany związane są z koniecznością implementacji do 2 sierpnia tak zwanej dyrektywy unijnej work-life balance. Celem dyrektywy jest między innymi zrównywanie szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy.